So với người cha người mẹ và đứa em trai vẫn còn ngơ ngác, anh Ba Diệp Mãn

Đường thì hiểu rõ hơn nhiều.

“Người đi làm thì có đơn vị quản, người đi học thì có nhà trường quản, còn ai

chẳng đi làm cũng chẳng đi học thì thuộc quyền quản lý của khu phố. Đại đa

số người nhà công nhân trong xưởng chúng ta đều phải nghe theo sự sắp xếp

của bên phường. Từ việc lớn như nghĩa vụ quân sự, tuyển dụng công nhân, đến

việc nhỏ như cấp giấy chứng nhận kết hôn, viết giấy giới thiệu, đều do phường

phụ trách. Chẳng phải công việc may vá của con út bị chính Ủy ban phường

bắt dừng lại đó sao”

Quan huyện không bằng quản trực tiếp, quy mô Ủy ban phường tuy không

bằng nhà máy, nhưng quyền lực thực sự không nhỏ, chuyện lớn chuyện nhỏ

của cư dân trong khu vực đều có tiếng nói.

Anh Tư vừa cho dế ăn một cọng giá đỗ, vừa tranh thủ ngẩng đầu nói: “Mẹ

thằng Lưu Trác làm chủ nhiệm ở Ban dân phố, mỗi tháng chỉ có ba đồng tiền

phụ cấp thôi! Út này, em đi làm ở phường thì được bao nhiêu lương?”

Ba đồng thì ít quá, còn chẳng bằng tiền anh ta kiếm được từ việc chăm dế!

Anh ta luôn nghĩ cô em gái có bằng cao trung sẽ được vào đơn vị lớn ngồi văn

phòng, không ngờ lại bị đẩy đến một cái Ủy ban phường vắng vẻ chẳng có mấy

mống người.

Diệp Mãn Chi vẫn đang bận tâm đến chiếc khăn tay dính máu trong túi, chỉ

muốn nhanh chóng giặt sạch nó để phi tang chứng cứ, rồi để chuyện mất mặt

này chôn vùi trong lòng. Cô uể oải đáp: “Em không biết lương lậu thế nào, ngày

mai đến phường hỏi là rõ ngay!”

Gia đình họ Diệp mỗi người một ý về công việc này, nhưng bản thân Diệp Mãn

Chi vẫn rất trân trọng cơ hội. Sáng hôm sau, cô mang theo thư giới thiệu đi ra

ngoài.

Ủy ban phường cách nhà không xa, nằm trong một khoảnh sân nhỏ sát phố, ẩn

mình giữa khu nhà lụp xụp kéo dài không thấy điểm dừng. Những cây bạch

quả ven đường che khuất ánh nắng, nắng xuyên qua kẽ lá, lốm đốm rơi trên

tấm biển hiệu bên cửa: “Ủy ban Hành chính phường Quang Minh, quận Chính

Dương, thành phố Tân Giang”.

Đây không phải lần đầu Diệp Mãn Chi đến đây. Hồi anh rể hai Từ Đại Quân tố

cáo cô mở tiệm may tư nhân, cô đã phải chạy qua đây không ít lần. Lần này, cô

đi thẳng vào dãy nhà gạch đỏ đối diện cổng chính.

Trước cửa văn phòng có người dân đang xếp hàng xin giấy giới thiệu. Bàn làm

việc của Chủ nhiệm phường nằm ở tận phía trong. Diệp Mãn Chi vừa đẩy cửa

vào đã bị Chủ nhiệm Mục tinh mắt phát hiện.

“Tiểu Diệp đến rồi à, lại vì chuyện ly hôn của anh chị em phải không? Tốt nhất

là bảo chính chủ đến một chuyến, cứ trốn tránh hòa giải mãi cũng không phải

cách đâu!”

Diệp Mãn Chi ngượng ngùng, tùy miệng giải thích thay anh Ba vài câu rồi nói

rõ mục đích đến, đưa thư giới thiệu của Trung đoàn trưởng Ngô qua.

Mục Lan mở tờ giấy ra, mấy dòng chữ ngắn ngủi được bà đọc đi đọc lại hai ba

lần, thỉnh thoảng lại nhìn Diệp Mãn Chi qua cặp kính lão. Đợi một hồi lâu mới

nghe bà cười nói: “Trung đoàn trưởng Ngô đã chịu giới thiệu nhân tài, chúng

tôi đương nhiên là cầu còn không được. Tiểu Diệp à, tình hình của cháu cô

cũng hiểu đôi chút, với nữ đồng chí có trình độ văn hóa cao như cháu, Ủy ban

phường chắc chắn cực kỳ hoan nghênh!”

Giọng bà sang sảng, cách nói chuyện mang theo vẻ xởi lởi, thân thiện.

Diệp Mãn Chi vội vàng cảm ơn, nhớ lại “20 câu khách sáo ứng phó lãnh đạo”

mà lão Diệp và anh Ba vừa tập huấn cấp tốc cho cô tối qua, bèn khiêm tốn:

“Chủ nhiệm Mục, đây là lần đầu cháu đi làm, còn thiếu kinh nghiệm, sau này

mong cô chỉ bảo thêm cho cháu ạ”

Chủ nhiệm Mục có vẻ khá hài lòng với thái độ của cô, sau khi xem bằng tốt

nghiệp và các giấy tờ liên quan thì cười bảo: “Tiểu Diệp, thư giới thiệu cô nhận

rồi. Bên phường cần xác minh lại tình hình một chút, sẽ cố gắng trả lời cháu

sớm nhất”

Việc xác minh học vấn và thành phần gia đình là quy trình bắt buộc, Diệp Mãn

Chi đã có chuẩn bị tâm lý. Thái độ của lãnh đạo phường ôn hòa hơn các đơn vị

khác nhiều, chắc chắn là nhờ thể diện của Trung đoàn trưởng Ngô.

Dù Trung đoàn trưởng Ngô đã dùng cái cớ “tạm quyền” để khéo léo từ chối cô,

vẻ mặt trêu chọc lúc cô chảy máu mũi cũng hơi đáng ghét, nhưng người ta đã

giúp giới thiệu việc làm, cô vẫn biết điều đúng sai. Xóa tên Ngô Tranh Vanh

khỏi “cuốn sổ thù vặt”, Diệp Mãn Chi chào tạm biệt Chủ nhiệm Mục, hớn hở về

nhà đợi tin.

Còn trong văn phòng, Mục Lan cầm thư giới thiệu thở dài với ông Phó chủ

nhiệm bàn bên: “Ông xem chuyện này là thế nào chứ!”

Trương Cần Giản một tay cầm ca trà, một tay cầm tờ báo, đáp lời không mấy

để tâm: “Người ta giới thiệu nhân tài cho thì chắc chắn là việc tốt rồi”

“Nếu chỉ có một mình con bé Diệp này thì mình nhận ngay. Học sinh cao trung,

lại xinh xắn, để ở văn phòng ít nhất cũng mát mặt!” Mục Lan kéo ngăn kéo, lấy

ra thêm bốn tờ giấy tương tự, “Khổ nỗi đây là cả một đám ‘con ông cháu cha’

chen chúc nhau này!”

Trương Cần Giản cuối cùng cũng chịu buông tờ báo xuống, cũng móc ra hai

cái phong bì: “Tôi đây cũng có hai người đây, chúng ta phải tranh thủ bàn bạc

xem phân bổ chỉ tiêu thế nào”

Biên chế nhân sự của mỗi Ủy ban phường đều có tiêu chuẩn, dựa trên tổng số

dân trong khu vực mà sắp xếp 5-7 cán bộ. Chủ nhiệm và Phó chủ nhiệm là cán

bộ chính thức do quận bổ nhiệm. Những nhân viên khác là cán bộ bổ sung, do

phường tự tuyển dụng.

Phường Quang Minh có biên chế 6 người. Dạo trước làm công tư hợp doanh,

một nhân viên văn phòng đã đi làm quản lý bên đại diện nhà nước cho một

quán ăn, một người khác thì nhờ quan hệ chuyển sang Công đoàn xưởng 856.

Thế là trống ra hai vị trí.

Ngờ đâu thông báo tuyển dụng còn chưa dán lên, những tờ giấy giới thiệu

nhân tài đã tranh nhau gửi tới.

10.html]

Trương Cần Giản đề nghị: “Chuyện này không kéo dài được đâu, càng lâu thì

người nhờ vả càng nhiều. Hiện tại tổng cộng có bảy người, nhưng đạt yêu cầu

trình độ từ trung học cơ sở trở lên chỉ có bốn người. Trước đây chúng ta quản

lý học vấn không chặt, lần này cứ lấy bằng cấp làm ranh giới đỏ đi, ai cũng

không bắt bẻ được”

Vậy thì, chọn hai trong bốn, gạch tên ai?

Mục Lan chọn ra bốn bức thư giới thiệu, trải đều trên bàn. Tên lãnh đạo ký tên

có người ở quận, cũng có người ở các đơn vị lân cận. Công việc ở phường là

cầu nối trên dưới, cần sự hỗ trợ từ mọi phía, Mục Lan luôn giữ nguyên tắc đoàn

kết mọi lực lượng có thể đoàn kết. Vì chuyện tuyển người mà đắc tội với cấp

trên thì thật không đáng.

Bà trầm tư hồi lâu rồi lên tiếng: “Làm công tác dân phố, tính tình và năng lực

quan trọng hơn bằng cấp. Nếu lại tuyển vào một đứa như Phượng Triều Dương

thì người đau đầu vẫn là chúng ta thôi. Đằng nào nhân viên mới cũng có thời

gian thử việc, tôi thấy cứ cho cả bốn đứa đến thử việc hai tháng. Nói rõ lợi hại

trước, đến lúc đó chỉ chọn hai đứa thể hiện tốt nhất để ở lại, đứa nào chấp

nhận được thì đến làm”

Trương Cần Giản định nói như vậy không ổn, dễ làm phật lòng tất cả, nhưng

nghĩ đến cái đức hạnh của Phượng Triều Dương, ông lại ngậm miệng. Kế sách

này tuy hơi dở nhưng ít nhất cũng giúp ông có lời ăn tiếng nói với những mối

quan hệ cũ. Vạn nhất có ai không muốn đến thử việc thì lại càng đỡ phiền

phức cho ông.

“Vậy thì cứ làm theo ý Chủ nhiệm đi!”

Ông thu dọn mấy bức thư giới thiệu lại, khi lật đến thư của Diệp Mãn Chi, ông

thắc mắc: “Ngô Tranh Vanh sao cũng gửi giấy giới thiệu qua đây nhỉ?”

Đại bộ phận cư dân phường Quang Minh là công nhân và người nhà xưởng

856, mối liên hệ giữa hai đơn vị rất mật thiết. Ngô Tranh Vanh là một lãnh đạo

trẻ làm việc có chừng mực, cũng không phải người thích bao đồng, việc anh

can thiệp vào chuyện tuyển dụng của phường đúng là khiến người ta ngạc

nhiên.

“Lần trước đi họp trên quận, tôi có nói đùa là Công đoàn xưởng 856 các ông

cướp mất cậu Lưu của phường tôi rồi, lúc đó Trung đoàn trưởng Ngô bảo sẽ

tìm dịp đền cho tôi một nhân tài. Tôi cứ tưởng là lời đùa giỡn thôi, ai dè người

ta giới thiệu một học sinh cao trung tới thật!”

Trong lòng Mục Lan có chút đồn đoán về mối quan hệ của hai người, nhưng

nghĩ đến chênh lệch tuổi tác, bà lại nhanh chóng gạt bỏ ý nghĩ đó. Xưởng 856

là nhà máy siêu lớn, bên trong là một xã hội quen biết, nhà nào cũng có mối

liên hệ dây mơ rễ má. Biết đâu hai nhà này có quan hệ họ hàng gì đó không

chừng.

Chủ nhiệm Mục chỉ suy đoán trong lòng, còn ở phía bên kia phường Quang

Minh, trong căn tin xưởng 856, đã có người hỏi thẳng trước mặt Ngô Tranh

Vanh.

“Cô gái cùng cháu xem biểu diễn tối qua thế nào?”

“Rất tốt ạ. Tuy nhiên, môi trường bên phía cháu cô cũng thấy đấy, gần đây

đang vào kỳ bàn giao, lại phải chuẩn bị quà mừng Quốc khánh, thời gian gấp

rút nhiệm vụ nặng nề, cháu tạm thời không có thời gian để tính chuyện cá

nhân. Cô nhỏ ơi, cô ăn cơm trưa xong thì về đơn vị làm việc đi ạ”

“Việc của ai mà chẳng bận? Làm công tác cách mạng cũng đâu có ngăn cản

cháu lập gia đình đâu!”

Cô nhỏ họ Ngô đặc biệt xin trường nghỉ hai tiếng việc riêng chỉ để dò hỏi tình

hình xem mắt của đứa cháu trai. Đứa cháu này vốn kiên định lại có chủ kiến,

nếu bà không cứng rắn, cuộc xem mắt hôm qua chắc chắn lại chẳng đi đến

đâu.

Bà Ngô nhìn sang phía đối diện, ánh nắng mùa hè gay gắt hắt lên gương mặt

nghiêng của Ngô Tranh Vanh khiến người ta không nhìn rõ biểu cảm của anh.

Bà dừng mắt lại hai giây, tế nhị hỏi: “Có phải cháu lại tái phát bệnh cũ không?”

“Không có ạ”

Ngô Tranh Vanh đáp lời thản nhiên, nhưng bà Ngô không tin. Đứa cháu này

của bà đầu óc cực kỳ linh hoạt, mười lăm tuổi đã đỗ vào Đại học Liên hợp Tây

Nam (ngôi trường hợp nhất từ ba đại học lớn Bắc Đại, Thanh Hoa, Nam Khai)

với thành tích thủ khoa kỳ thi hội toàn tỉnh. Ai ai cũng phải khen một câu thiếu

niên anh tài.

Nhưng chuyện trong nhà mình thì mình biết, đừng nhìn thằng bé này ra vẻ

khiêm tốn lễ độ, nho nhã thanh lịch, nhưng bên trong lại cực kỳ cậy tài khinh

vật, coi thường bất cứ ai một cách bình đẳng.

Mặc dù sau khi trưởng thành đã biết thu mình lại, nội liễm hơn nhiều, nhưng

giang sơn dễ đổi bản tính khó dời, bà Ngô có lý do chính đáng để nghi ngờ

rằng cái chứng bệnh cũ coi ai cũng là kẻ ngốc của cháu mình chắc là lại tái

phát rồi. Nếu không thì sao đối tượng giới thiệu đứa nào cũng hỏng?

“Chú Ngô!”

Dòng suy nghĩ bị cắt đứt, bà Ngô ngẩng đầu nhìn, thấy hai cậu thanh niên

dáng vẻ sinh viên đang bưng hộp cơm đi ngang qua bàn họ.

Ngô Tranh Vanh mỉm cười đáp lại: “Hôm nay không phải lên lớp sao?”

“Lớp dự bị buổi chiều mới học, chúng cháu ăn trưa ở xưởng rồi mới qua đó ạ”

Chu Mục trả lời với thái độ thân thuộc, rồi cười hỏi: “Chú Ngô, nghe nói chú

đang dạy lớp cho các công nhân trẻ thực tập của nhà máy ô tô Stalin, chúng

cháu có thể đến dự thính không ạ?”

Chu Mục và Lưu Quốc Khánh sau khi sang Liên Xô sẽ theo học chuyên ngành

kỹ thuật. Để đề phòng họ không theo kịp tiến độ giảng dạy ở nước ngoài, bố

cậu ta đã nhờ vả quan hệ, đặc cách cho hai người đi theo lớp bổ túc của

những công nhân trẻ sắp đi Liên Xô trong xưởng, coi như là cho họ “ăn thêm”

trước.

Ngô Tranh Vanh thỉnh thoảng được mời đến dạy các tiết lý thuyết, nội dung

giảng dạy sâu sắc nhưng dễ hiểu, dẫn chứng phong phú, rất được mọi người

yêu thích. Tuy nhiên, Ngô Tranh Vanh là đại diện quân đội, nội dung thảo luận

có thể liên quan đến bí mật quân sự, nên lớp học chỉ mở cửa cho nhóm công

nhân trẻ sắp đi Liên Xô của xưởng.